Câu chuyện khởi nghiệp của Nghiệp và Trường:
Ngày nảy ngày nay, trên trái đất, có một nhà đầu tư rất giàu có, hào phóng và hiền lành. Anh tên là Trường. Vì rất giàu, anh Trường đầu tư vào tất cả các công việc kinh doanh trên trái đất mà không cần quan tâm tới việc dự án đó có kiếm được tiền hay không.
Cũng ngày nảy ngày nay, trên trái đất có một chàng trai rất đam mê khởi nghiệp, tên là Nghiệp. Được truyền cảm hứng từ những câu chuyện thành công của những tỷ phú và triệu phú, Nghiệp cũng quyết tâm khởi nghiệp để sớm trở thành một người thành đạt như thế.
Nghiệp xin anh Trường giúp mình. Anh Trường không nói gì mà lặng lẽ đồng ý. Nghiệp có ý tưởng trồng cây để lấy quả mang ra chợ bán. Nghiệp gieo hạt và tưới cây còn anh Trường đóng góp bí quyết công nghệ, mang mặt trời và cơn mưa về để giúp vườn cây của Nghiệp sai quả. Ngắm nhìn vườn cây, Nghiệp sung sướng với thành quả lao động của mình. Chả mấy chốc, vườn cây cũng giúp Nghiệp thừa ăn, thuê được vài nhân công và muốn mở rộng việc kinh doanh sang chăn nuôi.
Anh Trường lại đóng góp các loài động vật ăn nhanh chóng lớn, cho thịt cho trứng cho sữa để Nghiệp làm chăn nuôi. Nghiệp vui sướng nhìn trang trại của mình với hàng nghìn con vật đang ngày đêm tạo ra sản phẩm giúp Nghiệp giàu có.
Vốn là người thông minh, Nghiệp thấy rằng mình đã phục vụ được nhu cầu ăn uống của con người, giờ mình sẽ tiếp tục phục vụ nhu cầu ăn chơi của họ. Nghiệp muốn đầu tư tạo các khu du lịch và vui chơi giải trí. Anh Trường lại tiếp tục giúp Nghiệp tạo nên những cảnh đẹp ngút ngàn từ biển khơi, đảo xa hay núi rừng. Nghiệp chỉ việc dựng lên chút nhà cửa là có thể thu được nhiều tiền thuê phòng.
Chả mấy chốc, Nghiệp đã trở thành triệu phú rồi tỷ phú sở hữu một Tập đoàn đầu tư đa ngành. Nghiệp xuất hiện trên những tạp chí dành cho người giàu, lọt vào bảng danh sách những người giàu có và quyền lực nhất. Câu chuyện tay trắng làm nên sự nghiệp của Nghiệp đã được viết thành sách để tiếp tục truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ.
Đôi khi Nghiệp cũng đóng góp một vài phần trăm lợi nhuận của mình lại cho anh Trường, trồng thêm ít cây xanh, làm thêm chút việc thiện để thể hiện trách nhiệm của mình với anh Trường và trên hết là với khách hàng.
Thực ra, những việc Nghiệp quan tâm bây giờ là đầu tư vào cái gì sẽ giúp Nghiệp kiếm được tiền triệu đô tỷ đô trong thời gian ngắn nhất. Trong áp lực đó, Nghiệp bắt đầu dùng chất hóa học để tăng năng suất cây trồng, chặt phá rừng; bơm thuốc tăng trọng, bạc đãi vật nuôi; xây thật nhiều nhà máy xả ra chất thải, xây nhà cao tầng … Quá trình làm giàu của Nghiệp càng ngày càng làm anh Trường thêm đau đớn và quằn quại.
Anh Trường biết hết những việc Nghiệp làm. Tuy nhiên, trong mắt Nghiệp, anh Trường chưa bao giờ là một người quan trọng vì anh lúc nào cũng im lặng giúp Nghiệp vô điều kiện. Còn Nghiệp thì luôn nghĩ rằng “bàn tay ta làm nên tất cả, có sức người sỏi đá cũng thành cơm” (*). Cho dù thực tế, anh Trường đã gánh hết những phần khó nhất cho Nghiệp. Anh nuôi sống Nghiệp, tạo mọi điều kiện để Nghiệp kinh doanh, sinh ra khách hàng cho Nghiệp làm giàu.
Tên của anh Trường chưa bao giờ xuất hiện trên đăng ký kinh doanh. Khi công việc làm ăn của Nghiệp có lãi hàng triệu hàng tỷ đô la, anh Trường đều không nằm trong danh sách được trả cổ tức. Cũng không tòa án hay trường học nào dạy Nghiệp hay bắt Nghiệp phải trả cổ tức cho anh Trường. Nghiệp chỉ có trách nhiệm với những cổ đông có tên trên đăng ký kinh doanh thôi vì họ mới là những người đóng tiền đầu tư cùng Nghiệp. Trong mắt Nghiệp, nếu thứ gì không đo được bằng tiền nghĩa là thứ đó không tồn tại.
Sự giàu có chưa bao giờ làm Nghiệp thỏa mãn. Luôn luôn có ai đó đang giàu có hơn Nghiệp. Nghiệp làm việc ngày đêm để đuổi kịp họ, rồi vượt họ. Đã nhiều năm kể từ ngày khởi nghiệp, Nghiệp cũng không có một giấc ngủ tròn. Nghiệp đã có được tất cả những thứ mình hằng mơ ước từ những ngày khởi nghiệp: Tiền bạc, quyền lực, danh vọng, và cả dục vọng. Tuy nhiên, mỗi ngày trôi qua, Nghiệp vẫn luôn thấy thiếu vắng một thứ gì đó? Đó là một thứ gì mà Nghiệp không thể lý giải hay đặt tên được. Mỗi ngày trôi qua, trong vỏ bọc hạnh phúc và thành đạt của mình, Nghiệp che đậy sự khổ đau và tuyệt vọng khi tìm kiếm mảnh ghép còn thiếu. Sự khổ đau này làm Nghiệp càng trở nên tham lam và đòi hỏi nhiều hơn. Và sự khổ đau đó của Nghiệp cứ thế lại được lan truyền tới những thế hệ thanh niên tiếp theo mang trong mình giấc mộng làm giàu.
Có lẽ Nghiệp luôn dằn vặt vì đã tạo ra nhiều nghiệp khi luôn bạc đãi anh Trường trong suốt những năm qua? Có thể Nghiệp đau khổ vì đã luôn xem mình là một thực thể tách rời khỏi anh Trường? Đâu đó, Nghiệp còn nghĩ mình có quyền chà đạp lên sự hiền từ và hào phóng của anh Trường. Cũng có thể Nghiệp đau khổ vì cảm thấy bế tắc không lối thoát trong cái sự nghiệp khổng lồ do chính mình tạo ra? Chẳng ai có thể biết được…
Trong cơn tuyệt vọng, Nghiệp đã quyết định đi tìm anh Trường để xin câu trả lời cho nỗi khổ của mình. Nghiệp chưa từng quan tâm tới nhà đầu tư thầm lặng này trong suốt nhiều năm qua. Vượt qua bao khó khăn, cuối cùng Nghiệp cũng tới được đỉnh núi nơi mà Nghiệp nghĩ là có thể gặp được nhà đầu tư đáng kính. Dưới bầu trời đầy sao, những gợn mây nhỏ và ánh trăng vàng trải dài lên thung lũng; một cách đầy thành kính Nghiệp đặt câu hỏi cho anh Trường: “Tôi đã có mọi thứ tôi từng mơ: tiền bạc, quyền lực và danh vọng; tại sao tôi vẫn không hạnh phúc, tại sao vẫn luôn cảm thấy đau khổ đến vậy?”.
Không gian tĩnh lặng và bình yên bị phá vỡ bởi cái suy nghĩ ồn ào của con người đau khổ. Và lần này, cũng như những lần khác, nhà đầu tư đáng kính không xuất hiện và câu trả lời Nghiệp nhận được chỉ là sự im lặng rùng rợn trong màn đêm bất tận.
——–
(*) Hai câu thơ được lấy trong bài thơ “Bài ca vỡ đất” của nhà thơ Hoàng Trung Thông.