Dễ dàng nhận thấy trong các bảng xếp hạng âm nhạc hiện nay, hầu hết các tác phẩm lọt “top trending” là những sáng tác về tình yêu đôi lứa hoặc những vấn đề nổi cộm trong xã hội. Số lượng tác phẩm lớn, đáp ứng nhu cầu nghe và thưởng thức âm nhạc của giới trẻ. Điều này góp phần vào “một số tác nhân” khiến cho các tác phẩm âm nhạc thiếu nhi chưa thu hút đủ sự chú ý từ cộng đồng; từ đó, dẫn đến vấn đề “thiếu hụt âm nhạc thiếu nhi” trên thị trường Việt Nam.
Có thể kể đến một số tác nhân dẫn đến sự thiếu hụt âm nhạc thiếu nhi trên thị trường âm nhạc Việt Nam hiện nay: sự thay đổi thị hiếu trong thói quen nghe nhạc của trẻ em, sự thay đổi về giáo dục âm nhạc tại trường học, sự thiếu hụt các chương trình, đêm nhạc nghệ thuật dành cho trẻ em, mức lợi nhuận từ việc sáng tác âm nhạc thiếu nhi,… Và với rất nhiều tác nhân như trên, nếu không có sự thay đổi kịp thời, sẽ dễ dàng dẫn đến tình trạng “âm nhạc thiếu nhi” ngừng phát triển.
Baby Shark – Một trong những bài hát thể hiện thị hiếu nghe nhạc của thiếu nhi hiện nay
Có nhiều phương pháp để làm phong phú thị trường âm nhạc thiếu nhi
Sự tận hiến với âm nhạc thiếu nhi
Với từng tác nhân, sẽ có những cách giải quyết khác nhau, nhưng có một phương pháp chung: sự tận hiến. Tận hiến – Quan tâm, trăn trở và hành động thực tế để cải thiện theo chiều hướng tích cực hơn. Nếu coi thế giới âm nhạc thiếu nhi là một thị trường âm nhạc ngách – thì sự tận hiến được thể hiện ở việc dành cho thị trường ấy sự quan tâm, một niềm đau đáu về sự phát triển, và đóng góp tài năng, hành động của mình vào việc thay đổi cục diện.
Là một phụ huynh của con trẻ, sự tận hiến được thể hiện ở việc quan sát thói quen, sở thích nghe nhạc của trẻ để định hướng và tìm kiếm cho trẻ các tác phẩm âm nhạc phù hợp. Là một người làm giáo dục, sự tận hiến được thể hiện ở việc quan sát và bồi dưỡng tâm hồn nghệ thuật cho các bạn nhỏ với những tác phẩm âm nhạc thiếu nhi chứa những giá trị, thông điệp cụ thể và bài học sâu sắc. Và với một nghệ sĩ, sự tận hiến được thể hiện ở việc nắm bắt thị trường âm nhạc thiếu nhi hiện thời, sáng tác những tác phẩm âm nhạc thiếu nhi mới với những điểm nhìn phong phú.
Một trong số tác phẩm âm nhạc thiếu nhi đi cùng năm tháng của Nhạc sĩ Vũ Hoàng và Nhạc sĩ Lê Văn Lộc
Thay đổi điểm nhìn, khai thác những thông điệp đã được đúc kết
Thế hệ gen Y, gen Z đã rất quen thuộc với các ca khúc thiếu nhi từ thế hệ các Nhạc sĩ đi trước: Nhạc sĩ Phạm Tuyên, Nhạc sĩ Hoàng Vân, Nhạc sĩ Hoàng Lân, Nhạc sĩ Phong Nhã,… và các ca khúc ấy sống mãi với thời gian. Ngày nay, thế hệ gen Alpha được tiếp xúc với các bài hát thiếu nhi của Nhạc sĩ trẻ Nguyễn Văn Chung: “Mẹ ơi có biết”, “Gia đình nhỏ hạnh phúc to”,… cùng các tác phẩm âm nhạc thiếu nhi nước ngoài được dịch sang ngôn ngữ Tiếng Việt. Những thông điệp gửi gắm đến các bạn thiếu nhi vẫn luôn xuất hiện thông qua ca từ, giai điệu của bài hát một cách dung dị và bộc trực. Tuy nhiên, các tác phẩm vẫn chưa thực sự phong phú về số lượng và nội dung khai thác. Sẽ thế nào nếu các bài hát thiếu nhi được khai thác từ những câu chuyện cổ tích đã đi sâu vào tiềm thức của thế hệ gen Y, gen Z? Và hơn cả là những câu chuyện cổ tích ấy đã được đúc kết những bài học đáng quý từ biết bao thế hệ cha ông. Từ đó, những thông điệp chân – thiện – mỹ tiếp tục được lan tỏa đến thế hệ thiếu nhi gen Alpha.
Nhạc sĩ Hoàng Vân là tác giả tiêu biểu cho các tác phẩm âm nhạc thiếu nhi
Khai thác điểm nhìn sáng tác từ những câu chuyện cổ tích là một ý tưởng không mới, nhưng là động lực để các tác giả tiếp tục sản xuất âm nhạc thiếu nhi. Đời sống văn hóa vẫn luôn hiện diện qua nhiều thập kỷ, những bài học nhân văn sẽ không bao giờ bị mất đi – Và tất cả những điều này, nếu được truyền tải phù hợp thông qua âm nhạc dành cho thiếu nhi – chắc chắn sẽ mang lại những diễn biến tích cực trong đời sống âm nhạc. Bản thân các bạn nhỏ, khi được bồi đắp âm nhạc thiếu nhi chân – thiện – mỹ theo năm tháng, sẽ trở thành những thế hệ tác giả tiếp theo, làm cho âm nhạc thiếu nhi luôn có sức sống vững bền.
Khai thác điểm nhìn âm nhạc thiếu nhi từ truyện cổ tích
Không ngừng sáng tạo thế giới âm nhạc dành cho thiếu nhi
Nếu luôn giữ tâm thế “không giới hạn, không ngừng sáng tạo”, thế giới âm nhạc dành cho thiếu nhi sẽ không bao giờ đếm xuể. Chính tâm thế này, sẽ thôi thúc các tác giả và nghệ sĩ âm nhạc trao đi sự tận hiến của mình với thế giới của các bạn nhỏ. Mỗi thế hệ đi trước sẽ tạo nên những mảng màu sắc khác nhau cho bầu trời của các bạn nhỏ. Và hoạt động sáng tác âm nhạc thiếu nhi sẽ là phương tiện hữu hiệu để tiếp tục lan tỏa những giá trị tốt đẹp trong cuộc sống đến các em. Thông qua âm nhạc, với những ca từ và giai điệu phong phú, những thông điệp, bài học sẽ tiếp tục lưu giữ, kế thừa và phát triển.
Nếu làm cho đời sống của chính bản thân mình và người khác trở nên tốt đẹp hơn, vậy chúng ta còn chần chừ điều gì?